RECENZJE
piszcie, Wasze recenzje zamieścimy
Powieść lepsza niż joint
Anna Woźniak
Bardzo się boję, że Kochaina zostanie zaszufladkowana jako literatura narkomańska, że Barwicza wrzucą do katalogu tematycznego razem z Barbarą Rosiek; że dystrybucja ograniczy się do ośrodków Monarowskich, a fragmenty książki zasilą głównie notatki autorów psychoterapeutycznych spotkań z chorymi. Pewne jest, że tę swoją rolę dydaktyczną odpowiednio zinterpretowana Kochaina wypełni, będzie to rola chlubna, godna, takie prawie katharsis, i świetnie. Chodzi jednak przede wszystkim o to, że Kochaina musi zostać doceniona jako kawał dobrej literatury, takiej, która wchłania w całości, która zachwyca, jest rzetelna, bez ściem i naciągania, a napisana językiem bardzo prawdziwym i bardzo swoim, pięknym momentami, takim, który stanowi o stylu Jędrka Barwicza. Zresztą tej właśnie indywidualności języka i stylu zazdroszczę Barwiczowi najbardziej. Kochaina to książka o miłości, którą się ćpa — obsesyjnej, uzależniającej nałogowo, bardziej niż mamma coca; miłości warunkowej — bo tylko do kogoś, kto na narkotyk się nadaje. To książka o wszystkich mniej ważnych miłościach także, tych, które przegrywały w wyścigu o istotność z byle jointem. To historia, która opisuje wszystkie jabłka w ogromnym koszu — zanim zgniją — Dżolę, Pupulka, Marę, Sarnę, Peti, Dario, Siwego..., wszystkich, których los kiedykolwiek zetknął z Filtrem, sfrikowanym, podstarzałym już, ale niezmiernie afektywynm ćpunem, który topi się i unicestwia w miłości do lolitki Bąk Donaty Soni. Skłonność do małolat to temat w literaturze znany, a Donia to bardziej taka gombrowiczowska Zuta Młodziakówna, bezczelna i pretensjonalna, i wodząca Filtra za nos, choć sama w sumie przez życie szyderczo popaprana i opluta. Bohaterowie, a przede wszystkim główna para kochanków — Donia i Filter, chorują na ćpanie i jeśli nie wszyscy są już glonami, to większość z nich ćpanie stoczyło i zniszczyło, bez względu na rodzaj towaru, czy to biały, czy brązowy był proszek. Największe wątpliwości budzi narkotyk zwany miłością, bo czy coś, co się ćpa, jest dobre, wartościowe, warte ofiary z siebie? I choć miłość jako narkotyk to już prawie związek frazeologiczny, i to mocno wyeksploatowany, to jednak przez Barwicza mistrzowsko podany, zaserwowany w poetycko wieloznacznej szprycy.
Kochaina to rodzaj listu do panny Bąk, w którym Filter próbuje poukładać swe myśli i wydarzenia, wyspowiadać się z siebie. Barwicz korzysta z kompozycji otwartej, pozbawionej wyrazistych konturów, podanej fragmentarycznie, niedookreślonej. Taka trochę nawet sternowska, bo z niejakimi zakłóceniami chronologii dziania się. Ta rwana fabuła przypomina Requiem dla snu. Flashbacki przerywane są momentami ćpania, Filter może pisać dzięki kolejnym porcjom zielska i proszku. Jak dobrze, że tyle tego na dzisiaj kupiłem... że dam radę ci to wszystko powiedzieć... Mamma coca daje mi dzisiaj jasność, odpowiednią prędkość i styl... więc dzisiaj warto... Świetny język Barwicza realizuje się dzięki wykorzystaniu młodzieżowego slangu, który, co fundamentalne, nie jest luźny na siłę, podrasowany, sztuczny, nie próbuje być zgredziarską sztamą z czytelnikiem, choć jego bohaterowi zdarza się działać zgoła odwrotnie — jest wtedy jednak owej sztamy świadomy — Jako wejściówkę postawiłem na trawie nie otwarte piwa i rzuciłem w powietrze najprostsze zaklęcia: siema, spoko i czad. I jeszcze kilka jakiś takich, aby powstała odjazdowa klima. Poziom kota w galarecie. Nie pamiętam, jak, ale jakoś to przyjęli.
Podobno Kochaina, zanim jeszcze została wydana, krążąc w niedokończonych pewnie jeszcze odpisach, przez wielu została uznana za kultową. Jest więc szansa, że nareszcie poszerzy krąg swych wielbicieli.
Lampa, kwiecień 2006
