MARII KOMORNICKIEJ
Maria Komornicka (1876-1949) – poetka, prozaik, krytyk literacki, tłumaczka. Druga z siedmiorga dzieci Anny z Dunin-Wąsowiczów i Augustyna Komornickiego. Wychowana w ziemiańskiej rodzinie, zdobyła staranne wykształcenie – najpierw w rodzinnym Grabowie, a od 1889 roku w Warszawie.
Została zauważona dzięki dojrzałości sądów, zmysłowi krytycznemu, przenikliwości wypowiedzi oraz wyczuciu artystycznemu. W roku 1892, w wieku szesnastu lat, opublikowała w „Gazecie Warszawskiej” pierwsze opowiadanie zatytułowane Z życia nędzarza. Dwa lata później wydała tom poezji Szkice. W 1894 roku, po powrocie ze studiów w Cambridge, powstał cykl artykułów Raj młodzieży, w którym ukazała własną wizję płciowości, zaś rok później książka zbiorowa Forpoczty, efekt współpracy z Cezarym Jellentą i Wacławem Nałkowskim. W 1898 roku Komornicka wyszła za mąż za Jana Lemańskiego, jednak dwa lata później ich małżeństwo zakończyło się separacją. W 1900 roku ukazały się Baśnie. Psalmodie, a w 1902 – Biesy, proza autobiograficzna. Publikowała recenzje, artykuły krytyczne m. in. w „Chimerze”, „Głosie”, „Strumieniu” oraz w krakowskim „Życiu”.
W 1907 roku Maria Komornicka uległa chorobie psychicznej, związanej z transformacją płci. Przybrała wówczas imię męskie: Piotr Włast (Odmieniec). Po wybuchu I wojny światowej, zamieszkała na powrót w Grabowie, gdzie w latach 1917-27 stworzyła Xięgę poezji idyllicznej – zbiór wierszy będący ostatnim dziełem jej życia. Umarła w Zakładzie Rodziny Marii, w Izabelinie pod Warszawą.
