O
książce
Recenzje
Fragmenty
Zdjęcia:
1 |
2
Zamówienia
Powrót
do str.gł.
|
Izabela Filipiak jest autorką wszechstronną — jej dotychczasowe publikacje
obejmują dwie powieści (Absolutna Amnezja — 1995, 1998,
Alma — 2003), dwa zbiory opowiadań (Śmierć i Spirala — 1991,
Niebieska menażeria —1997), zbiór felietonów prasowych (Kultura
obrażonych – 2003), podręcznik do twórczego pisania (Twórcze
pisanie dla młodych panien — 1999), zbiór poetycki (Madame Intuita
— 2002), a także ostatnio dramat poświęcony znaczącej postaci
polskiego modernizmu, Marii Komornickiej (Księga Em — 2005).
Zainteresowanie teatrem znajduje swe zakorzenienie w najwcześniejszych
doświadczeniach autorki. Jedną z pierwszych jej dziecięcych lektur była
Nie-Boska komedia, Krasińskiego. Jako nastolatka organizowała klasowe
przedstawienia, w tym wierszowanej parodii Trzech muszkieterów. W
1985 roku, jako studentka ostatnich lat polonistyki zdała egzamin na
instruktura teatralnego i prowadziła samodzielnie amatorski teatr,
wystawiając poezję Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i własny poetycki
dramat o czarownicach. Swoją pracę magisterską oparła się w większej
części na analizie dramatów Stanisława Grochowiaka. W 1989 roku studiowała
improwizację teatralną i dramatopisarstwo w HB Studio w Nowym Jorku. W
1993 roku wystawiła i wystąpiła we własnym monodramie Holywood w
New York Open Center. W 1998 wyreżyserowała i wystawiła przedstawienie
swoich studentek z warsztatów twórczego pisania w Centrum Sztuki
Współczesnej w Zamku Ujazdowskim w Warszawie. W swej pracy doktorskiej,
obronionej w czerwcu 2004 roku, Maria Komornicka i kreacje odmienności,
dokonała wnikliwego odczytania młodzieńczych dramatów autorstwa Marii
Komornickiej. Szczegółową analizą twórczości tej autorki, jak i zagadkowej
tragedii jej życia, Izabela Filipiak zajęła się w latach 1998-2004. Owocem
tej pracy jest także, oprócz naukowej monografii, a może bardziej
istotnie, Księga Em, cztero-częściowy dramat, sytuujący
fantastyczną historię życia Marii Komornickiej w kontekście jej epoki,
lecz czyniący z tej historii opowieść zarazem odwieczną i współczesną,
napisany z intencją wystawienia go na scenie.
Księga Em to opowieść w czterech częściach o życiu
artysty/artystki uwikłanej w konflikty i dylematy swojej epoki, a zarazem
dążącej do określenia swojej tożsamości i jak najpełniejszej realizacji
swojego twórczego potencjału. Em to imię, którym nazywa się wiodąca w tym
dramacie postać będąc zarówno kobietą, jak i, na przekór rodzinie i
kulturze, mężczyzną. W części pierwszej, Panna niczego, poznajemy
Em w jej dziewczęcej postaci, kiedy jeszcze jest pełną werwy i humoru,
ambicji i zapału, depczącą konwenanse debiutantką, jeszcze nie
utemperowaną przez życie. Część druga, Folie a deux, rozgrywa się w
przedziale kolejowym i okazuje się pojedynkiem na zranione uczucia między
Em a Matką, która przewozi swoją zbuntowaną córkę/świeżo upieczonego syna,
z jednej kliniki psychiatrycznej do drugiej. Tam też rozgrywa się część
trzecia, Spisek koronacyjny. Wśród lekarzy i pacjentów
odgrywających role Króla, Królowej, Polityka i Dam Dworu, to właśnie Em ma
stać się żywym symbolem przemiany, której powinna się poddać jej ojczyzna,
żeby stać się samoistna i niezależna, a nawet militarna, jak inne
dominujące narody. Część czwarta, Niebografia, obejmuje okres
pustelniczego życia Em. Tu Em, już ostatecznie przemieniony i łagodnie
obłąkany, jest nawiedzany przez postaci ze swej przeszłości (Lemański,
były mąż), jak i ze swych halucynacji (Włast, średniowieczny feudał). W
końcowej scenie dramatu, świat, który dotąd otaczał Em, zostaje
unicestwiony w wojennej pożodze. Poeta i pustelnik zwany Em pragnie jednak
zamieszkać w porządku mistycznym. Według autorki dramatu, Izabeli Filipiak,
Maria Komornicka nie została nigdy poprawnie pochowana w kulturze. Dlatego
jest głodnym duchem, który powraca i nawiedza historyków literatury,
podczas gdy jej utwory pozostają w rękopisach, lub rozrzucone po starych
czasopismach, trudno dostępne. Księga Em to rytuał, to zarazem
najgłębszy hołd złożony niezwykłej autorce, jak i obrzęd „przejścia na
drugą stronę”, w stronę uspokojenia i wieczności.
Izabela Filipiak uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych w Instytucie
Badań Literackich PAN w styczniu 2005. Zajmuje się badaniami dotyczącymi
problemu rasy i obywatelstwa na przełomie 19. i 20. wieku w guberni
warszawskiej w Instytucie Badań Slawistycznych na Uniwersytecie
Kalifornijskim w Berkeley. Przełom 19. i 20. wieku, według Izabeli
Filipiak, jest tym okresem, w którym zaczęto definiować pojęcia jaźni,
tożsamości obywatelskiej, rasy, płci i seksualności w sposób, który wciąż
przeważa we współczesnej polskiej kulturze i który nabrał
fantazmatycznego wręcz kształtu w nadwiślańskim życiu społecznym i
politycznym dziś, na początku nowego milenium.
Dom wydawniczy tCHu planuje wznowienie powieści Izabeli Filipiak z 1995
roku, Absolutna Amnezja.
|